UAV) Unmanned Air Vehicle) که در زبان فارسی به آن «پهپاد» یا همان «پرنده هدایت از دور رادار گریز» می‌گویند، هواپیمای بدون سرنشینی است که به انواع ابزارهای جاسوسی مثل دوربین‌های پیشرفته و دستگاه‌های استراق‌ سمع مجهز است و به جای خلبان، توسط ایستگاه‌های کنترل زمینی به منطقه مورد نظر برای جاسوسی هدایت می‌شود. این جاسوس‌بازی‌ها تقریبا شروعش از دوران «جنگ سرد» بود و آن زمان هواپیماهای جاسوسی مثل U-2 آمریکایی، همیشه خدا در آسمان شوروی مشغول جمع‌آوری اطلاعات بودند و به دلیل ارتفاع پروازی خیلی زیادشان، معمولا از دسترس نیروی هوایی شوروی در امان بودند. اما چند سال بیشتر طول نکشید که U-2های متجاوز، یکی پس از دیگری توسط پدافند هوایی شوروی هدف قرار گرفت و خسارات مالی و جانی زیادی را به بار آورد. یکی از آن‌ها هم در جریان بحران موشکی کوبا سرنگون شد و این بود که آمریکایی‌ها U-2هایشان را به موزه فرستادند و SR-71 را جایگزین آن‌ها کردند که تا امروز هم سریع‌ترین هواپیمای دنیا به حساب می‌آید. اما SR-71 با این‌که هنوز هم به حیاتش ادامه می‌دهد اما نتوانست انتظارات را برآورده کند؛ SR-71 هواپیمای بسیار گرانی به حساب می‌آمد (طوری که فقط 4 یا 5 فروند از آن‌ ساخته شد) و علاوه بر آن، دوران جنگ سرد هم به پایان رسیده بود. این‌طور بود که دوران پهپادها به طور جدی شروع شد.

پهپادها هواپیماهایی هستند با ابعاد کوچک‌تر نسبت به هواپیماهای جاسوسی سرنشین‌دار که همین موضوع شناسایی و انهدام آن‌ها را سخت‌تر می‌کند. البته برای این‌که این پرنده‌ها بتوانند با خیال راحت و دور از چشم رادارهای دشمن به کارشان ادامه دهند، سطح‌ بدنه‌شان را با مواد جاذب امواج راداری می‌سازند تا کشف آن‌ها توسط دشمن دشوار و یا تقریبا ناممکن شود. هرچه باشد کلی خرج این جاسوس‌های پرنده کرده‌اند و اگر قرار باشد در هر بار پرواز یکی از آن‌ها را از دست بدهند که به خاک سیاه می‌نشینند. ارتفاع پروازی این پرنده‌ها بسیار بالاست (بالای10000متر) و مدت زمانی را هم که می‌توانند در آسمان به دنبال شکار مورد نظرشان ولگردی! کنند (مداومت پروازی) بسیار بالاست (گاهی تا 60 ساعت) پهپادها توسط کشورهای زیادی به کار گرفته شده‌اند و تا به حال حدود 250 مدل از آن‌ها ساخته شده است که آمریکا با بیشترین سرمایه‌گذاری در این زمینه مقام اول را دارد. ایران هم با ساخت پهپادهایی مثل ابابیل، مهاجر و صاعقه نشان داده است که در این زمینه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

جالب است بدانید بعضی از انواع پهپادها قادر به حمل موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین هم هستند و می‌توانند در زمانی که به آن‌ها توسط ایستگاه زمینی دستور داده می‌شود، به اهداف مورد نظر حمله کنند. چیزی که بیشتر به جنگ ستارگان شبیه است!

پهپادهای زیادی در دنیا وجود دارند؛ بعضی‌ها در حال جاسوسی‌اند و تعدادی از آن‌ها با موشک‌های‌شان دنبال طعمه‌های جدید هستند. بسیاری از پهپادها جزو پروژه‌های محرمانه دسته‌بندی می‌شوند و از آن‌ها اطلاع دقیقی در دست نیست. با این حال، این‌ها پیشرفته‌ترین پهپادهای حال حاضر جهان به حساب می‌آیند:

این هواپیما را که حتما در این چند روز زیاد دیده‌اید! پهپاد فوق محرمانه و مرموزی که به لطف سامانه‌های جنگ الکترونیکی ایران، از دسته‌بندی محرمانه‌ها خارج شد!! RQ-170 یا Sentinel (به معنای دیدبان) جدیدترین تکنولوژی در زمینه ساخت پهپاد به حساب می‌آید که توسط شرکت معروف آمریکایی لاکهید مارتین ساخته شده است. تا سال 2009 کسی از وجود این پرنده محرمانه خبر نداشت و فقط چند عکس بی‌کیفیت از آن وجود داشت که در فرودگاه قندهار افغانستان گرفته شده بود. به همین دلیل به آن لقب «هیولای قندهار» را داده بودند. مرکز کنترل زمینی هواپیماهای RQ-170 در اسکادران سی‌ام جاسوسی نیروی هوایی آمریکا (مستقر در فرودگاه تونوپا در نوادای آمریکا) قرار دارد. اما این هواپیما به وسیله سامانه‌های ماهواره‌ای و پایگاه‌های واقع در افغانستان هم قابل هدایت است. Sentinel یک هواپیمای «بال پرنده» و بدون دم است که ظاهرش بسیار شبیه به بمب‌افکن B-2 است. RQ در ابتدای نام این هواپیما بیانگر آن است که Sentinel فقط یک هواپیمای جاسوسی است و توانایی حمل اسلحه و مهمات ندارد. فاصله دو سر بال این هواپیما حدود 26 متر و طول آن 4 متر است و وزن آن هم در هنگام پرواز به 8500 کیلوگرم می‌رسد و نیروی پروازی آن توسط یک موتور جت تامین می‌شود. این هواپیما کاملا رادارگریز طراحی شده و کوچک‌ترین جزئیات برای پنهان ماندن از دید رادار در آن رعایت شده؛ مثلا برخلاف طرح‌های کلاسیک، خروجی‌های اگزوز آن در بالای بال قرار دارد تا تشعشع حرارتی آن به حداقل برسد. جالب است بدانید Sentinel همان پرنده مرموزی است که کل عملیات جاسوسی کشف محل اختفای «اسامه‌بن لادن» را بر عهده داشت.

این پهپاد یکی از پهپادهای سبک و موثر جهان است که می‌تواند تا 40 ساعت به طور مداوم در آسمان پرواز کند. دو نوع از پریدیتور ساخته شده است: RQ-1 و MQ-1. مدل MQ-1 علاوه بر سامانه‌های راداری قوی، به موشک هوا به زمین مسلح است که می‌تواند آن‌ها را به سمت هدفش شلیک کند که این روزها به طور گسترده از این قابلیت در حمله به نیروهای طالبان در پاکستان استفاده می‌شود. اما مدل RQ-1 فاقد توانایی حمل سلاح است و فقط برای اهداف جاسوسی به کار می‌رود. ویژگی اصلی این پهپاد، سبک بودن و هزینه کم‌تر تولید آن نسبت به سایر پهپادها می‌باشد.

مدارگرد نام هواپیمای کوچک بدون سرنشینی است که سیستم‌اش براساس یک سیستم کوچک و سبک وزن طراحی شده که برای استفاده در ماموریت‌های نظامی و امنیت داخلی مناسب باشد. این پهپاد بی‌نظیر ابعاد بسیار کوچکی دارد و بسته‌بندی استاندارد آن درون یک کوله‌پشتی است که توسط یک نفر حمل می‌شود و همین ویژگی آن را تبدیل به یک وسیله جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات بی‌نظیر کرده است. بعد از خارج کردن این پهپاد از کوله‌پشتی، می‌توان آن را در کم‌تر از 15 دقیقه مونتاژ و آماده پرواز کرد. هدایت آن هم از طریق یک صفحه نمایش 10 اینچی صورت می‌گیرد که جزو تجهیزات موجود در همان کوله‌پشتی است. Orbiter، قادر است 2 ساعت را در حال پرواز بگذراند و در این مدت از مکان‌های مورد نظر به صورت آنلاین عکس و فیلم مخابره کند.

Global Hawk که معنای فارسی آن «شاهین جهانی» است، صاحب یک رکورد جهانی و منحصر بفرد است؛ این هواپیمای بدون سرنشین در سال 2007 توانست دور دنیا را با یک بار سوخت‌گیری طی کند. گلوبال هاوک نوک گرد و نهنگ شکل دارد و موتور آن در جلو هواپیما سوار شده و دم آن V شکل است. طول این هواپیما 44 متر و پهنای بال آن 35 متر است. هواپیمای گلوبال هاوک توانایی حمل بیش از 500 کیلوگرم تجهیزات علمی و جاسوسی را دارد و می‌تواند در ارتفاعی بیش از 19000 متر و برای مدت 30 ساعت پرواز کند. که با توجه به سرعت بالای خود در طی این مدت زمان قادر به طی مسافتی نزدیک 21000 کیلومتر بدون فرود و سوخت‌گیری است.